Ekspozycja krosien w Muzeum Lniarstwa

Projekt zaaranżowania ekspozycji na poprzemysłowych halach dawnej fabryki lnu został opracowany w listopadzie zeszłego roku i zgłoszony do ogólnopolskiego konkursu - Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dopiero w marcu br. poznaliśmy wyniki - wystawa pt. "Nić łącząca przeszłość z teraźniejszością" uplasowała się na 10 miejscu listy rankingowej, otrzymując niespełna 100 tys. zł na realizację działania. Jest to ogromny sukces Muzeum, szczególnie, że projekt ekspozycji prześcignął pomysły innych, znacznie większych i bardziej znanych muzeów z Warszawy, Wrocławia, Krakowa czy Gdańska (na 283 zgłoszonych wniosków, dofinansowanie zdobyło 67 projektów).

Ekspozycja zostanie zaaranżowana na łącznej powierzchni ponad 300m2 z wykorzystaniem zastanej przestrzeni trzech hal i wkomponowanych w nią zabytkowych maszyn tkackich. W dwóch pierwszych halach znajdowała się niegdyś tzw. kuchnia farb, czyli miejsce, gdzie dorabiano farby na drukarki sitodrukowe. Natomiast od momentu otwarcia Muzeum są to hale ekspozycyjne, w których usytuowano kilkanaście zabytkowych krosien tkackich typu STB 4-175, wyprodukowanych w ZSRR pod koniec lat 70. XX wieku (park maszynowy został wpisany do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego). Wśród tych maszyn znajduje się także krosno, na którym 15 czerwca 2009 r. utkano 1150-metrowy obrus lniany, tym samym pobijając rekord Guinnessa na najdłuższy obrus na świecie. Na omawianych halach powstanie tzw. strefa historyczna tworzonej wystawy, na której oprócz krosien zostaną zaprezentowane także: wybijarka do kart wzornicowych, oryginalne wzorniki tkanin pochodzące z Zakładów Lniarskich, czółenka czy cewki. Przestrzeń zostanie wzbogacona m.in. o historyczne fotografie, treści merytoryczne zaprezentowane na szklanych planszach oraz projekcje filmowe. Natomiast w trzeciej hali, przeznaczonej na tzw. strefę manufaktury, zostanie uruchomiona pokazowa produkcja tkania na mechanicznym krośnie STB 4-175, krośnie żakardowym oraz drewnianym krośnie do tkania ręcznego.

Przygotowanie wystawy prezentującej historię tkactwa żyrardowskich Zakładów Lniarskich jest bardzo ważne ze względu na tradycje poprzemysłową i dziedzictwo kulturowe Żyrardowa. Tkactwo jest jednym z etapów produkcji wyrobów lnianych, które było wykorzystywane od samego początku uruchomienia fabryki. Polegało na przeplataniu ze sobą dwóch nici, tzw. wątku i osnowy w celu wyprodukowania gotowej surowej tkaniny. W latach 30. XIX wieku uruchomiono tkalnię ręczną oraz wykorzystywano pracę cudzoziemców, którzy dostarczali do fabryki surowe materiały utkane na krosnach w ich własnych drewnianych chałupach usytuowanych w pobliżu fabryki. Dopiero pod koniec lat 50. XIX wieku wybudowano tkalnię mechaniczną, tzw. Tkalnię Wanda, której budynek istnieje do dzisiaj (obiekt zrewitalizowano i nadano mu nową funkcję – centrum handlowego), a w latach 80. XX wieku wybudowano tzw. Nową Tkalnię, która usytuowana była w budynku sąsiadującym obecnie z Muzeum Lniarstwa w Żyrardowie.

Istotnym elementem realizacji tego projektu będzie zaangażowanie w działania dawnych pracowników Zakładów Lniarskich oraz odtworzenie częściowej produkcji tkania. Po kilkunastu latach od zamknięcia zakładów maszyny zostaną ponownie uruchomione, a w halach ponownie zabrzmi dźwięk krosien.
Otwarcie wystawy planuje się na październik 2017 roku.

Źródło: Muzeum Lniarstwa